آیا پردازش ادراکی خوشه‌های همخوانی آغازی در زبان فارسی منجر به درج واکه خیالی می‌شود؟

در این مقاله، نقش واج‌آرایی زبان فارسی در درک خوشه‌های آغازی (غیرمجاز) فارسی در چارچوب مطالعۀ آزمایشگاهی بررسی شده است. هدف از انجام این پژوهش، پاسخ‌گویی به این پرسش است که آیا با توجه به محدودیت‌های ساخت هجایی زبان فارسی مبنی بر وجود تنها یک همخوان در آغازۀ هجا، فارسی‌زبانان در رشته‌های آوایی دست‌کاری‌شدۀ بی‌معنیِ C1V1C2 واکه می‌شنوند که در آنها V1 به درجه‌های مختلف از سیگنال آوایی گفتار حذف شده است. یا آنکه به درجه‌های مختلفِ حذف V1 در سیگنال گفتار حساسیت شنیداری نشان می‌دهند؛ بنابراین، بین صورت‌های آوایی که در آنها V1 حذف شده و صورت‌هایی که در آنها V1 حذف نشده است، تمایز می‌گذارند. برای انجام این پژوهش، تعداد 20 ناواژه با الگوی هجایی C1V1C2V2C3 طراحی شد؛ به‌طوری که ناواژه‌ها هر 6 واکۀ زبان فارسی را در خود داشتند. ناواژه‌ها پس از تولید و ضبط در نرم‌افزار پرت بازسازی شدند؛ به این صورت که واکۀ اول درون هر ناواژه، به‌طور تدریجی طی چندین گام از سیگنال آوایی ناواژه حذف شد. نتایج به‌دست‌آمده نشان داد درک واکه‌های خیالی به‌طور نظام‌مند برای تمامی توالی‌های C1C2 و تمامی واکه‌های فارسی روی نمی‌دهد؛ بنابراین، این فرضیه که فارسی‌زبانان هجاهای حاوی خوشه‌های آغازی C1C2 در آغاز ناواژه‌ها را با توجه به محدودیت‌های نظام آوایی زبان فارسی به‌صورت توالی‌های آوایی C1VC2 درک می‌کنند، فرضیۀ معتبری نیست.